dampopen of dampdichte isolatie: wapen tegen (interne) condensatie
van waterdamp naar waterdruppels
Om te begrijpen waarom waterdamp een potentiële bedreiging is voor isolatie, eerst een kort lesje fysica. In elke woning en in elk gebouw is sowieso waterdamp aanwezig. Dat zie je evenwel niet, want het is water dat in gasvorm in de lucht zweeft. Zichtbaar is waterdamp dus niet, meetbaar wel: hoe hoger de luchtvochtigheid, hoe meer waterdamp er in de lucht hangt.
Vaak worden we ons pas bewust van de aanwezigheid van damp als we plots waterdruppels op wanden, ramen of het plafond zien verschijnen. De trigger om deze condensatievorming op gang te brengen, is de daling van de temperatuur van de lucht.
Dat gaat zo: wanneer warme lucht binnen in contact komt met een koud oppervlak ‒ zoals een koudebrug ‒ gaat deze lucht afkoelen. Warme lucht kan veel waterdamp kan bevatten, maar bij koudere lucht is dat veel minder het geval. Het gevolg is dat waterdamp overgaat van gasvormige naar vloeibare toestand. De waterdruppels die zo worden gevormd, kennen we als oppervlaktecondensatie.
inwendige condensatie
Bij dakisolatie en binnenmuurisolatie schuilt het gevaar in inwendige condensatie. Een must in dat opzicht is het gebruik van een, correct geplaatst, damp- en luchtscherm. Deze folie vormt een barrière tussen de warme binnenlucht en het koudere onderdak of buitengevel en houdt zo condensatievorming tegen.
Is er geen dampscherm aanwezig, dan kan de warme, vochtige binnenlucht migreren doorheen het isolatiepakket tot tegen de koude kant van het isolatiepakket (grenzend aan de koude buitenlucht). De afgekoelde lucht kan in dat geval de waterdamp niet meer bevatten, waardoor de waterdamp gaat condenseren tot waterdruppels. Wanneer die druppels niet kunnen ontsnappen uit de isolatie, spreken we over interne condensatie.
dampopen, dampremmende en dampdichte isolatiematerialen
Hoe dampopen of dampdicht een isolatiemateriaal is, wordt uitgedrukt door de waterdampdiffusie. Diffusie is de mate waarin waterdamp doorheen het isolatiemateriaal kan migreren. Is dit getal laag, dan is de isolatie dampopen. Bij een hoge waterdampdiffusiewaarde is de isolatie dampdicht.
- Alle vezelige isolatiematerialen zijn dampopen: minerale wol, glaswol, rotswol. Hetzelfde geldt voor alle natuurlijke isolatiematerialen: cellulose, houtvezels, gras, vlas, hennep of schapenwol. Deze materialen kunnen bovendien wat vocht opnemen en later bij opwarming terug afgeven.
- Kunststofschuimen zoals PUR-PIR, Icynene, resolschuim of XPS zijn meestal dampremmend. Dat is evenwel nog niet hetzelfde als dampdicht.
- Cellenglas is een dampdicht isolatiemateriaal. Doordat waterdamp in geen enkel scenario in dit materiaal kan binnendringen, is cellenglasisolatie ideaal voor omgevingen met een hoge luchtvochtigheid. Denk aan sauna’s, binnenzwembaden, doucheruimtes of wellnesscentra.
dampopen op dampdichte opbouw?
Een uitgesproken voorkeur voor dampopen isolatie of dampgesloten isolatie is er niet. Wat wel belangrijk is, is dat de isolatiekeuze wordt afgestemd op de opbouw van je woning en op de functie van het gebouw (of van een deel ervan).
- Bij een hoog risico op interne condensatie kies je best voor een dampdicht isolatiemateriaal, al dan niet in combinatie met een dampscherm. Dat is bijvoorbeeld het geval bij (platte) daken, muren en wanden van binnenzwembaden en kelders. In deze ruimtes is de luchtvochtigheid altijd hoog, waardoor ventileren een must is. Anders loert met schimmelvorming op koudebruggen een ander probleem om de hoek.
- Bij houtskeletbouw kan je kiezen voor een meer dampopen of vochtregulerende opbouw. De volledige opbouw wordt dan – van binnen naar buiten – ademend of dampopen voorzien.
- Specifiek voor binnenmuurisolatie is de dampopen of capillair actieve opbouw. Isolatieblokken uit cellenbeton, kalkhennep of houtwol kunnen dan vocht opnemen en later weer afgeven. Een dampscherm aan de binnenzijde van de isolatie is dan niet nodig.
geen dampdichting zonder luchtdichting
Ongeacht of je nu kiest voor een dampopen of voor een dampdichte opbouw, een goede luchtdichting is altijd noodzakelijk. Zo vermijd je luchtlekken waarlangs warme lucht kan ontsnappen of koude lucht ongevraagd kan binnendringen. Het is een essentiële voorwaarde om de isolatie optimaal te laten renderen.
advies over dampopen of dampdichte isolatie?
Onze isolatie-experts helpen je kiezen voor de isolatie die het best geschikt is voor jouw specifieke situatie. Contacteer ons voor advies op maat.
